Glutamin je najzastupljenija amino kiselina u organizmu.
Spada u neesencijalne amino kiseline, jer se sintetiše u organizmu, što znači da ga telo samo može proizvesti.
Zbog čega je bitno znati šta radi glutamin i koja su njegova svojstva?
Neki naučnici glutamin smatraju uslovno esencijalnom amino kiselinom, jer organizam u određenom stanju i bolesti ne sintetiše dovoljnu količinu glutamina, stoga se potrebe za istim nadomešćuju spoljašnjim putem – hranom i suplementima. Izlaganjem organizma većem stresu, kao što su: hiruški zahvati, traumatične situacije, povrede, stalne infekcije, opekotine, dijete ili fizičke aktivnosti jakog intenziteta, dolazi do deficijencije glutamina, što za posledicu ima otežan oporavak, smanjenje snage, energije, izdržljivosti, itd.
Većina glutamina stvara se i skladišti u skeletnim mišićima.
Glutamin unosimo u organizam putem hrane iz proteina kao što su:
- riba,
- crveno meso,
- pšenica,
- pasulj,
- mlečni proizvodi.
Uloga glutamina u organizmu
Glutamin igra važne uloge u organizmu. Ključan je za pravilnu funkciju probavnog, imunološkog i mišićnog sistema.
Glutamin reguliše probleme sa varenjem, osigurava maksimalnu apsorpciju i korišćenje važnih hranjivih materija. Brojne studije su pokazale da je glutamin od velikog značaja za održavanje zdrave mukozne membrane. Mukozna membrana sastavljena je od ćelija koje luče različite vrste sluzi i oblažu gastrointestinalni trakt. Tanko crevo je najveći potrošač glutamina. Epitelne apsorptivne ćelije tankog creva (enterociti), koriste glutamin za metaboličke funkcije. Iscrpljivanjem intraceluralnog glutamina, raste crevna propusnost za razne toksične i infektivne čestice. Glutamin je važan donator kiseonika, njegova sposobnost pretvaranja u glukozu, omogućava mu da igra ulogu energenta ćelijama creva.
Glutamin pomaže telu da apsorbuje i na najbolji način iskoristi proteine, što direktno utiče na poboljšavanje imunog sistema. Ćelije imunog sistema – bela krvna zrnca, koriste glutamin za svoju replikaciju i kao izvor energije (u gotovo istoj količini u kojoj koriste glukozu). Kod osoba sa oslabljenim imunim sistemom, bolesnika u kritičnom stanju, pacijenata na hemoterapiji ili transplataciji koštane srži, glutamin blagotvorno utiče na njihov oporavak. Sportistima je glutamin od značajne važnosti, jer pruža zaštitu od mogućih infekcija usled stresa i iscrpljujućih treninga, kada nivo glutamina opada.
Glutamin čini 61% skeletnih mišića, služi kao primarni transporter azota u mišićima, zadužen za njihov oporavak, snagu i izdržljivost. Zaustavlja mišićni katabolizam (razgradnja mišića radi dolaženja organizma do potrebne energije), a povećava sposobnost tela da luči hormon rasta (metaboliše masti i podržava rast novog mišićnog tkiva). Istraživanja su pokazala da je nivo hormona rasta porastao skoro 400%, nakon dopune glutaminom. Mnogi ljudi, čiji se treninzi baziraju na kardio programu, bez uključivanja vežbi sa tegovima, gube mišićnu masu i dolazi do sporijeg sagorevanja masti. Glutamin osigurava sagorevanje masti, bez oštećenja mišićnog tkiva. Nakon intenzivnih treninga, glutamin omogućava brzi oporavak i hidrataciju mišića.
Preporučene doze glutamina i kako se uzima
Preporučena dnevna doza glutamina kreće se između 5 do 20 gr dnevno, u zavisnosti od intenziteta fizičke aktivnosti, kao i telesne mase korisnika. Količine od 4 – 10 gr glutamina dnevno, dovoljne su da sačuvaju potreban glutamin u mišićima i spreče njihovu destrukciju.
Najbolje ga je uzimati ujutru na prazan stomak, pre i odmah nakon treninga, pre spavanja. Vršena su istraživanja i sa većim dozama glutamina i benefiti su još veći.
Bez obzira da li želite da postignete izgradnju mišićne mase ili poboljšate zdravstveno stanje, dopuna glutaminom bi trebala biti deo vaše svakodnevne ishrane. Naporni treninzi zahtevaju kvalitetan oporavak i odmor.